ΜΗΠΩΣ ΣΕ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΟΝΤΑΙ;

"Δεν έχω ιδιαίτερη ανησυχία για την παράδοση της συγκεκριμένης εργασίας εντός του χρονικού πλαισίου που μας έχει δοθεί, οπότε ας καθορίσουμε τους στόχους του κάθε ενός από εμάς", λες στην ομάδα. Ξεκινώντας όμως τον διαμοιρασμό αρμοδιοτήτων, αντιλαμβάνεσαι ότι δύο, τρεις από την ομάδα φωτογραφίζουν έναν συγκεκριμένο άνθρωπο για να αναλάβει τις περισσότερες. Ενώ κάτι μέσα σου σε προκαλεί να επέμβεις, φρενάρεις την ορμή σου και το αφήνεις, κλείνοντας την συνάντηση και την ημέρα. Μπαίνεις σπίτι και το πρώτο που ζητάς στην γυναίκα σου είναι ένα ποτήρι κρασί. Το ζητάει ο οργανισμός σου για να απελευθερώσεις την σκέψη. Χρειάζεσαι λίγη θολούρα, ή μάλλον λίγη ελευθεριότητα γιατί κάτι σε μπλοκάρει.

Αρχίζει να ξετυλίγεται ελεύθερα η σκέψη. Λίγο οι τανίνες του κρασιού, λίγο η ευφορία που σου προκαλεί και, σαν τον προβολέα που τυφλώνει μέσα στο σκοτάδι, βλέπεις ξαφνικά το φως. Πώς να σου το πω; Τον χώσανε τον άνθρωπο. Τόσο απλά. Έχει ξαναγίνει, αλλά εσύ το αγνοούσες. Αρχίζει τώρα η σκέψη να σκάβει μέσα σε αντίστοιχες παρελθοντολογικές καταστάσεις και αναδεικνύει φάσεις που δεν έδινες σημασία. Το κάνεις εικόνα. Πόσες και πόσες φορές πάλι τον ίδιο άνθρωπο χώσανε. Τότε που ζήτησες μέσα σε περίοδο διακοπών να μείνει κάποιος πίσω να δουλέψει, όλοι οι υπόλοιποι υπέδειξαν τον συγκεκριμένο, τάχα μου γιατί έχει αναλυτική σκέψη. Όταν τους κάλεσες έξω για φαγητό στα πλαίσια σύσφιξης σχέσεων, πάλι ο ίδιος πήρε αυτοκίνητο και τους έφερε. Όταν συζήτησες για εσωτερικές αναβαθμίσεις, κανένας από την ομάδα δεν τον πρότεινε. Καλά βρε αθεόφοβε! Εσύ που ήσουν; Πήγαινες σαν το πρόβατο σε ό,τι σου έλεγαν οι άλλοι. Δεν αναγνώριζες την αξία του και τώρα έπαθες αναλαμπή; 

Όχι βέβαια. Ο λόγος που τώρα βγαίνεις από την χειμέρια νάρκη είναι ότι, μέσα από το σχολείο του παιδιού σου, εμφανίστηκε η εκμετάλλευση. Όταν η δασκάλα σού έδωσε την εικόνα της κόρης σου, παρά το ότι είναι στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, σου είπε γλυκά (αφού εκθείασε τον τρόπο που την ανατρέφεις), ότι θέλει να δει το παιδί να παίρνει περισσότερες πρωτοβουλίες και να μην το εκμεταλλεύονται οι συμμαθητές του. Μου γίνεσαι ξαφνικά συναισθηματικός, γιατί μπήκε το πρόβλημα στο σπίτι. Γιατί σε κανέναν δεν αρέσει να ακούει για το παιδί του κάτι τέτοιο. Σε πιάνουν λοιπόν οι τύψεις και έρχεσαι με παρθένα σκέψη στην συνάντηση, για να ανακαλύψεις ότι είσαι ο ηθικός αυτουργός επαγγελματικής και ψυχολογικής εκμετάλλευσης του συναδέλφου, χαϊδεύοντας τους άλλους.

Ο Μένανδρος, Αρχαίος Έλληνας συγγραφέας, που έζησε στην Αθήνα, το 342 – 292 π.Χ ήταν εκπρόσωπος της "Νέας Κωμωδίας" και είπε το γνωμικό "Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται"  δηλαδή "Όταν πέσει η βελανιδιά, όλοι μπορούν να πάρουν ξύλα". Μεταφορικά λέει πως, όταν κάποιος χάσει την δύναμή του, τότε όλοι προσπαθούν να επωφεληθούν, να κερδίσουν κάτι από αυτήν του την δύναμη. Δεν θα το κάνουμε όμως πολιτικό το θέμα συγγενή...

Εσύ είσαι αντικείμενο εκμετάλλευσης των άλλων;

Αν έμαθες από μικρή ηλικία να μην εκφράζεις αυτό που σκέφτεσαι, γιατί φοβάσαι ότι δεν θα γίνεις αποδεκτός, αν αποφάσιζαν πάντοτε άλλοι για σένα (ναι καλά το φαντάζεσαι ιδίως οι γονείς σου) για την εξέλιξη της ζωής σου, αν έμαθες να μην έχεις εμπιστοσύνη στις δυνάμεις, τις γνώσεις, τις ικανότητες και την εμφάνισή σου, αν φοβάσαι να κάνεις λάθη (πάλι ο μπαμπάς και η μαμά στο προσκήνιο, γιατί όταν έκανες λάθος σε μάλωναν), και τρέμεις στην ιδέα της εγκατάλειψης, τότε, έχεις εμφανή τα σημάδια που δείχνουν ότι σε δύο βασικούς τομείς της ζωής σου, την δουλειά και την σχέση σου, είσαι αντικείμενο εκμετάλλευσης των άλλων. Φόβος, ανασφάλεια, έλλειψη αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Ακόμη και αν σε φωτογραφίζει αυτή η περιγραφή, ποτέ δεν είναι αργά να βάλεις φρένο σε ό,τι ύπουλα κατατρώει την ενέργειά σου και σε γεμίζει αρνητικά συναισθήματα. Ίσως ένας πεντάλογος να σε βοηθήσει να αποτυπώσεις σε ένα χαρτί τα κύρια χαρακτηριστικά, ώστε να αρχίσεις να τα δουλεύεις.

Πότε κάποιος σε εκμεταλλεύεται; 

1. Καλά το κατάλαβες το πρώτο αποτυπώθηκε στην αρχή. Σου ζητούνται πράγματα που δεν είναι στην αρμοδιότητά σου. Κάνεις την δουλειά άλλων με αποτέλεσμα να μην φεύγεις ποτέ στην ώρα σου, ακυρώνεις προσωπικές σου στιγμές, γιατί κάποιος σου ανέθεσε τελευταία στιγμή νέα καθήκοντα. Γνωρίζω ότι ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος στον εργασιακό τομέα και έχεις κάθε δίκιο να θέλεις να πετύχεις μέγιστη απόδοση. Όμως, για βάλε ένα όριο και σταμάτα να φοβάσαι. Στο φινάλε, τι σου λέει ότι ο φόβος που προέρχεται από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό σου δεν είναι συναίσθημα και του συναδέλφου σου; Σίγουρα το νιώθει και άλλος και μπορεί να φοβάται για την θέση του, όμως αυτός έχει καλύτερη αυτοδιαχείριση, ενώ εσύ από έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό σου, δουλεύεις εις βάρος της σωματικής και ψυχικής υγείας σου.

2. Αυτόματα, η φάση οδηγείται στο να μη ζητείται ποτέ η γνώμη σου, συνδυαστικά με το να ακούς συνεχώς παράπονα και να μην εκτιμάται η προσπάθειά σου. Εν τέλει, νιώθεις να σε προσβάλλουν. Μην τυχόν και τους αφήσεις άλλο να το απολαύσουν! Το τοξικό εργασιακό περιβάλλον σε εξαντλεί και σκοτώνει την δημιουργικότητά σου.

3. Και τώρα που ιντριγκάρεσαι, είναι η σωστή στιγμή να δεις τα προσωπικά σου. Όποιος παίρνει από σένα αυτό που θέλει σε έναν τομέα, το κάνει και σε άλλον. Ή μάλλον, αν επιτρέπεις στο εργασιακό σου περιβάλλον αυτήν την κατάσταση, θα το κάνεις και στο κοινωνικό, οικογενειακό, φιλικό και με τον / την σύντροφό σου. Εμ χρυσό μου, αφού δεν εκφράζεις ποτέ τις ανάγκες σου, δεν καταλαβαίνεις ότι από μόνος σου βάζεις όρια στην επικοινωνία; Όταν διστάζεις να εκφραστείς, τότε, υποτάσσεσαι στα θέλω του συντρόφου σου.

4. Προφανώς το επόμενο βήμα, είτε συνάδελφος είτε σύντροφος, σε κάνει να νιώθεις ενοχές για την συμπεριφορά σου, άρα κάνεις ένα βήμα πίσω, και θυσιάζεις τις πραγματικές σου ανάγκες, επειδή φοβάσαι να τις εκφράσεις. Μην κρατάς το παράπονο μέσα σου. Απελευθερώσου. Φτύσ' το σαν κουκούτσι! 

Δεν υπάρχει πιο σίγουρος δρόμος για την υποβάθμιση της ποιότητας της ζωής μας από την κακή σχέση με τον εαυτό μας. Ο πιο αδίστακτος εχθρός του εαυτού μας είναι εκείνη η φωνή που υπάρχει μέσα του και συνεχώς τον ενοχοποιεί για τις επιλογές και τις αποφάσεις του, που κριτικάρει την εμφάνισή του, που αξιολογεί αρνητικά καταστάσεις πριν τις βιώσει, που καταδικάζει την χαρά, από όπου κι αν προέρχεται. Αυτοαναβαθμίσου! Πώς; Αγάπησε αυτό που είσαι, γιατί είναι μοναδικό. Μην το κρίνεις!

Τι έπαθες και στεναχωριέσαι τώρα; Τύψεις νιώθεις, που η δασκαλίτσα σε απογύμνωσε σαν γονέα και σε έκανε να δεις μέσα από τα λάθη σου την άγνοια σου στο επαγγελματικό γίγνεσθαι. Ναι σε νιώθω, ίσως ένοχη συνείδηση για αυτά που επέτρεπες να γίνονται. Ο Γάλλος συγγραφέας Αλμπέρ Καμύ, που έχει τιμηθεί με Νόμπελ είχε πει:

"Μια ένοχη συνείδηση έχει ανάγκη να εξομολογηθεί. Ένα έργο τέχνης είναι μια εξομολόγηση"  

Editor's Tip: Στήσε λοιπόν έναν λευκό καμβά μπροστά στο παράθυρο του μέλλοντος σου και άρχιζε να ζωγραφίζεις την δική σου εξομολόγηση. Επαγγελματικά και Κοινωνικά, Ψυχικά και Πνευματικά, Οικογενειακά και Δημιουργικά. Ίσως βγει αριστούργημα!