Η ΥΠΕΡΟΨΙΑ

Πηγαίνεις λοιπόν στη δουλειά Δευτέρα πρωί και προετοιμάζεσαι για να γνωρίσεις τον νέο συνεργάτη για τον οποίο σου έχουν πει ότι έχει εξαιρετική προϋπηρεσία, τεχνικές γνώσεις, καλά αποτελέσματα στην προηγούμενή του εργασία, μεταδοτικότητα και δεν παραλείπει ο προϊστάμενός σου να δώσει έμφαση στο πόσο σίγουρος είναι για την καταπληκτική σχέση που εσύ και αυτός θα αναπτύξετε.

Χαρούμενος, με προσμονή και λίγη αφέλεια χτυπάς την πόρτα για να τον γνωρίσεις, φορώντας το πιο όμορφό σου χαμόγελο και κάνοντας μια προφορική προετοιμασία για την πρώτη ατάκα που θα του πεις, σκέφτεσαι με αφέλεια ότι εφόσον η σχέση σας θα αναπτυχθεί, θα κάνετε στο μέλλον πλάκα για αυτό. Και εκεί που νιώθεις σούπερ Γκούφη έχοντας φάει το φιστίκι λόγω προϋπηρεσίας και γνώσης του περιβάλλοντος, κάνεις χειραψία για να λάβεις ένα ψυχρό βλέμμα συνδυαστικά με ψεύτικο γελάκι, και αυτό το στυλ που σου έρχεται να ξεκινάς να γρονθοκοπιέσαι και να μην σταματάς. "Εντάξει μην τον παρεξηγείς", σου έρχεται στο μυαλό. Μάλλον ο άνθρωπος νιώθει άβολα και μπορεί να είναι σε όλα τα άλλα "δυνατός", αλλά στις διαπροσωπικές σχέσεις να θέλει δουλειά.

Μόνο δουλειά; Σε όλη τη διάρκεια της συζήτησης μαζί του, ό,τι προσπαθείς να πεις σου λέει πως εκείνος το κάνει αλλιώς, στην προηγούμενη δουλειά δούλευε έτσι, άσε που σου πετάει και το κορυφαίο "δεν ξέρω πώς το κάνετε εδώ, αλλά αυτά θα αλλάξουν"! Έτοιμος για το αιμορραγικό, λες "θα τον αρπάξω δεν θα μου τη γλυτώσει". Επανέρχεσαι όμως αναλογιζόμενος το περιβάλλον και δίνοντας τόπο στην οργή, μπαίνεις στο σπίτι επιστρέφοντας από τη δουλειά και στην ερώτηση της γυναίκας σου "πώς πήγε με τον καινούργιο", απαντάς περίτρανα: "ΥΠΕΡΟΠΤΗΣ".

"Τι εννοείς αγάπη μου" απαντάει εκείνη, "εξήγησε μου". "Όχι αγάπη μου" λες, διάλειμμα να εξηγήσω στον εαυτό μου πρώτα και μετά σε εσένα.

Τι είναι η Υπεροψία στην εργασία;

Λοιπόν, Υπεροψία είναι η υπερβάλλουσα αυτοπεποίθηση ότι κάποιος ή κάποιοι εκτελούν καλύτερα απ’ όλους τους άλλους διάφορες αποστολές, έχουν καλύτερες ιδέες και επιδόσεις και νομίζουν πως έχουν μεγαλύτερη γνώση του αντικειμένου που θα ασχοληθούν. Έχουν μάλιστα και τη σιγουριά του ατομισμού, της κοινωνικής τους τάξης και ότι έχουν προσωπικές ικανότητες μεγαλύτερες από τον μέσο όρο και είναι πιο ικανοί και πιο αποτελεσματικοί.

Ο υπερόπτης έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του με περιφρόνηση για τους άλλους, αφού νομίζει ότι αυτός είναι ανώτερος και διαφορετικός. Αυτό όμως είναι επικίνδυνο γιατί ένας άνθρωπος που έχει υπεροψία καθίσταται αντιδραστικός στην επικοινωνία που έχει λόγω της έπαρσής του. Κάποιοι άνθρωποι χαρακτηρίζονται ως σνομπ (λέξη αγγλική), αφού παίρνει χαρακτηριστική πόζα που προδίδει τα αισθήματά του, δηλ. το αίσθημα ανωτερότητας που αισθάνεται, ενώ μπορεί να βασίζεται σε υποτιθέμενα κριτήρια δραστηριότητάς του.

Κάτσε, λες στον εαυτό σου, γιατί τον λέω υπερόπτη; Ίσως να έχει πολύ εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Ή μήπως είναι αλαζόνας; Αναρωτιόμαστε συχνά ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες αλαζονικής συμπεριφοράς, οι οποίες μπορούν και να διαλύσουν ανθρώπινες σχέσεις παντός τύπου. Στον χώρο εργασίας μας, σε σχέση και γενικότερα στις κοινωνικές μας συναναστροφές συναντούμε ανθρώπους με περίσσια υπεροψία που φαίνεται να κοιτούν μονίμως αφ’ υψηλού. Περισσότερο μας προβληματίζει μία τέτοιου είδους συμπεριφορά όταν την συναντήσουμε σε κοντινό μας πρόσωπο και ακόμα περισσότερο στον σύντροφό μας. Κάποιοι θεωρούν πως ένα γερό ταρακούνημα είναι αυτό που χρειάζεται ένας αλαζόνας για να συνειδητοποιήσει πως πρέπει να αλλάξει τρόπο συμπεριφοράς και να πατήσει στη γη. Άλλοι πάλι θεωρούν πως κάποιο άτομο με τέτοια συμπεριφορά δύσκολα την αντιλαμβάνεται, οπότε και δύσκολα την αλλάζει. Άραγε γεννιόμαστε αλαζόνες ή κάποιες καταστάσεις στη ζωή μας δημιουργούν την υπεροψία και την κάνουν βασικό στοιχείο του χαρακτήρα μας;

Είναι τελείως διαφορετικό να έχεις στόχους και να πιστεύεις στις ικανότητές σου και άλλο να διατηρείς αλαζονική συμπεριφορά. Με απλά λόγια, ο "ψηλομύτης" δημιουργεί αρνητικό κλίμα γύρω του και εύκολα γίνεται αντιπαθητικός. Ωχ σκέφτεσαι, αυτό μου συμβαίνει με τον συνάδελφο. Μήπως όμως και αυτός ξεφεύγει από τα όρια του φυσιολογικού; Μήπως νιώθει ότι οι υπόλοιποι γι’ αυτόν είναι πάντα ένα επίπεδο πιο κάτω σε όλους τους τομείς; Ε, τότε για να λύσουμε το πρόβλημα ή να καταλάβουμε μία συμπεριφορά καλό είναι να μελετήσουμε τις αιτίες που τα προκαλούν. Μμ, τις έχεις νομίζω. Τέσσερις σου χαϊδεύουν τις αισθήσεις.

Γιατί κάποιος/α γίνεται υπερόπτης;

1. Ανασφάλεια

Από τις βασικές αιτίες αλαζονικής συμπεριφοράς είναι η ανασφάλεια γιατί δεν θέλουμε να γίνει αισθητή και προτιμούμε να δείξουμε προς τα έξω ένα άλλο πρόσωπο. Η υπεροψία είναι μία μάσκα που κρύβει το ευαίσθητο και ανασφαλές κομμάτι του χαρακτήρα μας.

2. Καταβολές

Ναι ντε….Το πώς μεγαλώσαμε! Οι δικοί μας άνθρωποι, από την υπερβολική αγάπη τους, συχνά προσπαθούν να μας δείξουν από μικρούς πως είμαστε κάτι ξεχωριστό. Καλό είναι να μάθουμε να πιστεύουμε στον εαυτό μας και μπορεί να μας φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο στην ενήλικη ζωή μας, αλλά αν ξεπεραστούν τα όρια, τότε δεν είναι δύσκολο να καταλήξουμε υπερόπτες. Άσε που άνθρωποι που βίωσαν άσχημες καταστάσεις στο παρελθόν με συνέπεια να αισθανθούν μειωμένοι ή κατώτεροι μπορούν εύκολα να περάσουν στην άλλη πλευρά. Η αλαζονική συμπεριφορά σε αυτήν την περίπτωση χρησιμοποιείται ως άμυνα στην προσπάθεια να επιβιώσουμε και να μην ζήσουμε ξανά αυτά που ανεχτήκαμε στο παρελθόν.

3. Κορυφή

Σε όλους μας αρέσει να φτάνουμε στην κορυφή. Πολλοί όμως που στοχεύουν μονίμως στην κορυφή παρουσιάζουν μερικώς αλαζονική συμπεριφορά. Ίσως θεωρούν πως με αυτόν τον τρόπο θα την κατακτήσουν πιο εύκολα. Αν τα καταφέρουν, τότε επιβραβεύονται για τη συμπεριφορά τους και είναι λίγο δύσκολο να συνειδητοποιήσουν πως το ένα δεν έχει καμία σχέση με το άλλο.

4. Εγωισμός

Τα έχουμε ξαναπεί. Ο υπερβολικός εγωισμός δεν μας επιτρέπει να δούμε πέρα από την μύτη μας. Δεν αντιλαμβανόμαστε τι συμβαίνει στην πραγματικότητα γύρω μας και δεν είμαστε σε θέση να εξετάσουμε τις καταστάσεις από τις σωστές οπτικές γωνίες. Η υπεροπτική στάση είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον εγωκεντρισμό μας.

"Γυναίκα το βρήκα"! αναφωνείς. Αυτό που περιγράφει τον καινούργιο είναι το απόφθεγμα του Ρώσου Συγγραφέα Λέων Τολστόι:

"Ο άνθρωπος μοιάζει με κλάσμα, όπου ο αριθμητής είναι ο πραγματικός εαυτός του και ο παρονομαστής η ιδέα που έχει για τον εαυτό του. Όσο μεγαλύτερος ο παρονομαστής, τόσο μικρότερη η αξία του κλάσματος. Και όσο ο παρανομαστής διογκώνεται προς το άπειρο, τόσο το κλάσμα τείνει προς το μηδέν."

Εγώ πάλι, απαντάει η σύζυγος, νιώθω ότι τόσο ο καινούργιος, όσο και όλοι μας λίγο πολύ είμαστε πιο κοντά στο απόφθεγμα του Έλληνα συγγραφέα και αρθρογράφου Νίκου Δήμου: "Ο Έλληνας, όταν βλέπει τον εαυτό του στον καθρέφτη, αντικρίζει είτε τον Μεγαλέξαντρο, είτε τον Κολοκοτρώνη, είτε (τουλάχιστον) τον Ωνάση. Ποτέ τον Καραγκιόζη…"

Editor's tip: λίγα λόγια, πολύ δουλειά και το σημαντικότερο. Δείξε μου το έργο σου να σου πω ποιος είσαι! Μην αυτοδιαφημίζεσαι. Θα το κάνει η πορεία σου και το αποτέλεσμα. Ξεπέζεψε από το άλογο γιατί πολύ απλά δεν είσαι ο Αη Γιώργης ο καβαλάρης!